مجله پزشکی دکتر مهندس

تغذیه مناسب افرادی که شیمی درمانی میشوند

شیمی درمانی یکی از رایج ترین درمان ها در بیماران سرطانی است که از ترکیبی از داروهای مختلف برای مقابله با سلول های سرطانی فرد استفاده میشود. شیمی درمانی میتواند عوارضی نظیر خشکی دهان، تغییر در حس چشایی و کاهش قدرت چشایی بیمار، تهوع، استفراغ و خستگی در بیمار ایجاد کند که هرکدام از این عوارض میتواند غذا خوردن را برای بیمار بسیار عذاب آور کنند. عادت های غذایی مناسب در بیماران تحت درمان با شیمی درمانی میتواند تا حدود زیادی از بروز این عوارض در این بیماران جلوگیری میکند، هدف از نوشتن این متن ارائه نکاتی است تا از بروز این عوارض تا حد امکان جلوگیری کنیم.

تغذیه در شیمی درمانی

عوارض بعد از شیمی درمانی

دوره شیمی درمانی برای هرکس ممکن است متفاوت سپری شود و این به قوای اولیه فرد، میزان پیشرفت سرطان و نوع سرطان بستگی دارد؛ اما چیزی که برای همه افراد صادق است، دشواری این دوره به دلیل عوارض بعد از شیمی درمانی است که سبب می‌شود افراد از نظر جسمی ضعیف و آسیب‌پذیر شوند. علائم شایع شامل عوارض بعد از شیمی درمانی در خون، پوست و دستگاه گوارش است. یکی از عوارض شایع استخوان درد بعد از شیمی درمانی است که می‌تواند در تولید انواع سلول‌های خونی اختلال ایجاد کند. در اثر شیمی درمانی میزان گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل افراد متحمل سختی‌هایی می‌شوند که به دلیل کاهش سیستم ایمنی بدن است و عوارضی همچون عدم توانایی در جلوگیری از بروز عفونت و ناتوانی در لخته‌سازی خون را در پی دارد. همچنین با توجه به آسیبی که به مغز استخوان وارد می‌شود، احتمال کم‌خونی بعد از شیمی درمانی بالاست. ریزش مو و ایجاد کبودی و خونریزی در سطح پوست، از علائم شایع دیگر است. دستگاه گوارش نیز می‌تواند علائم متفاوتی را از خود بروز دهد. شایع‌ترین عارضه‌ی بعد از شیمی درمانی، تهوع است؛ همچنین اسهال، یبوست و بی‌اشتهایی از سایر علائم دستگاه گوارش هستند.

از سایر عوارض بعد از شیمی درمانی می‌توان به تب، خستگی، خشکی و زخم دهان، کاهش وزن، درد نوروپاتی، اختلال در حافظه، بی‌خوابی، مشکلات باروری و مشکلات جنسی اشاره کرد. در این دوره می‌توان با مشورت با یک متخصص تغذیه و دریافت رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی، می‌توان از شدت این علایم کم کرد و سریع‌تر این سختی‌ها را پشت سر گذاشت.

درمان سرطان سینه

اصول تغذیه در شیمی درمانی

چنانچه بیماران سرطانی با یک متخصص تغذیه مشورت نمایند، انواع رژیم های شیمی درمانی به آن‌ها پیشنهاد می‌شود که برای کاهش عوارض بعد از شیمی درمانی به آن‌ها کمک می‌کند. نکاتی که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم برای بهبود وضعیت بیماران سرطانی مشترک است و از زبان یک متخصص تغذیه برای رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی گفته شده است.

• اصول تغذیه در شیمی درمانی به خصوص در سرطان سینه، مربوط به مصرف سبزیجات خام و میوه است. بعد از شیمی درمانی از مصرف سبزیجاتی که به‌طور صحیح گندزدایی نشده‌اند، باید پرهیز کرد. همچنین چنانچه تعداد گلبول فردی کمتر از 500 است، نباید به هیچ‌وجه از سبزیجات خام و میوه مصرف کند.
• با انجام شیمی درمانی، به‌خصوص در سرطان روده، به طور معمول باکتری‌های فلور نرمال موجود در دستگاه گوارش از بین می‌روند و یا تعداد آن‌ها بسیار کم می‌شود. به همین دلیل بهتر است بیمار در این دوران از مواد پروبیوتیک استفاده کند تا التهاب، مشکلات گوارشی و همچنین تهوع او بهبود پیدا کند.
• یکی از مسائل مهم در انواع رژیم های شیمی درمانی استفاده از میوه‌های دارای آنتی اکسیدان است؛ یعنی مصرف میوه‌های قرمز، بنفش و نارنجی باید افزایش یابد.
• بهتر است با توجه به عوارض بعد از شیمی درمانی افراد از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های دارای کافئین خودداری کنند و حتی چای سبز را جایگزین چای سیاه نمایند.
• یکی از عوارض بعد از شیمی درمانی در بیماران سرطانی، تغییر سطح هورمون‌های خون است. به همین دلیل افراد باید نه‌تنها تحت نظر پزشک، آزمایش‌های مداوم انجام دهند؛ بلکه از مصرف مواد غذایی دارای فیتواستروژن همچون سویا، شیرین بیان، شنبلیله، کنجد، سبوس گندم و نعنا خودداری کنند.
• با توجه به کاهش گلبول‌های خون، این افراد نیازمند مصرف پروتئین بیشتر هستند و بهتر است این پروتئین را بیشتر در مواد غذای گیاهی مصرف کنند؛ اما استفاده از پروتئین حیوانی نیز اشکالی ندارد.
• یکی از نکات مهم در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی، اجتناب از مصرف غذاهای دارای چربی زیاد، نشاسته و نمک است. به همین دلیل بهتر است بیمار، مصرف فست فود را به یک‌بار در ماه کاهش دهد. نان سفید نیز در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی منع مصرف دارد.
• فلفل دلمه‌ای، زردچوبه، انواع کلم، چغندر، لبو و هویج از سبزیجاتی هستند که دارای آنتی‌اکسیدان فراوان بوده و همچون چای سبز، مصرف آن‌ها در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی توصیه می‌شود.
• در رژیم غذایی بعد از شیمی درمانی باید از مصرف گوشت خام و همچنین تخم مرغ خام پرهیز نمود؛ تخم مرغ باید به صورت کامل پخته شود.

فردی که دچار سرطان می شود باید بداند که در طول روندهای مختلف درمان شامل پرتودرمانی، جراحی و شیمی درمانی ، رعایت رژیم غذایی و توصیه های تغذیه ای می تواند تا حد زیادی به روی فرایند درمان و کاهش عوارض ناشی از آن تأثیر گذار باشد. بنابراین، توصیه می شود از جراح خود بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا توصیه های غذایی لازم در طول فرایند درمان را به شما ارائه کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سرطان پستان، جراحی سرطان سینه و سایر روش های درمانی و موارد مرتبط با آن می توانید به صفحه اینستاگرام دکتر موسی زاده ، متخصص جراحی پستان با آدرس @Drmoussazadeh مراجعه فرمایید.